Rachunkowość to system, który pozwala zobaczyć, co się dzieje w firmie.
System ewidencji procesów gospodarczych oraz ich skutków. Ewidencja ta jest prowadzona w sposób ciągły.
Funkcje gospodarcze pełnione prze rachunkowość:
– informacyjna – polega na dostarczaniu informacji do podejmowania decyzji w procesie zarządzania. Informacje te powinny być dostosowane pod względem treści, czasu i stopnia szczegółowości do zarządzania jednostką gospodarczą przez jej wewnętrzne organy, tak, aby podejmowane decyzje umożliwiały osiągnięcie najlepszych wyników rzeczowych i finansowych. Informacje dostarczone przez rachunkowość organom wewnętrznym stanowią natomiast podstawę obliczeń dokonywanych w skali gospodarki narodowej (np. rachunku produktu globalnego, rachunku dochodu narodowego itp.).
– kontrolna – jest możliwa dzięki odpowiednio sporządzonej i archiwizowanej dokumentacji zapisów księgowej. Funkcja ta umożliwia ujawnienie wszelkich start spowodowanych przepaścią gospodarczą, niedbalstwem i niegospodarnością. Funkcja ta polega na obronie mienia i obejmuje:
a.) zabezpieczenie majątku przed przywłaszczeniem i zniszczeniem
b.) oddziaływanie na racjonalne wykorzystanie majątku i zapobieganie marnotrawstwu
– analityczna – polega na interpretacji przez dodatkowe czynności obrachunkowe i analityczne danych liczbowych dostarczonych przez rachunkowość. Informacje te są zawarte w urządzeniach ewidencyjnych i zbiorczo prezentowane w postaci sprawozdań. Posiadają one określoną treść, która odpowiednio interpretowana pozwala na ocenę działalności jednostki gospodarczej oraz efektywność wykorzystania zasobów, ujawnianie nieprawidłowości, wskazanie rezerw oraz podjęcie racjonalnych decyzji.
– dowodowa – związana z dostarczaniem dowodów organom kontroli , ścigania, sądom itp.
Rachunkowość obejmuje trzy główne działy:
– księgowość
– kalkulacja
– sprawozdawczość
Rodzaje rachunkowości:
– finansowa
– zarządcza
– podatkowa
– bankowa
Podstawowe zasady rachunkowości:
- zasada memoriału – obowiązek ujęcia operacji gospodarczych w księgach tego okresu, w którym dana operacja wystąpiła
- zasada współmierności
- zasada kontynuacji działalności – zasada zakłada, że podmiot gospodarczy będzie kontynuował działalność w niezmienionej istotnie formie w dającej się przewidzieć przyszłości
- zasada ciągłości – oznacza, aby jednostka w sposób ciągły stosowała przyjęte zasady
- zasada realizacji – zyski powstają dopiero w momencie sprzedaży
- zasada kosztu historycznego
- aktywa są ujmowane zgodnie ze swoją wartością początkową
- zasada indywidualnej wyceny /zakaz kompensaty – zasada ta nakazuje tak wyceniać składniki, aby wiernie przedstawić wynik finansowy
- zasada wymierności pieniężnej – tylko te operacje, które dają się wyrazić w jednostkach pieniężnych są przedmiotem zainteresowania rachunkowości
- zasada rozdzielności przedsiębiorstwa od właściciela – przedsiębiorstwo i właściciele muszą być odrębnie traktowani w księgach rachunkowych
- zasada obiektywizmu – sprawozdania finansowe powinny być oparte na obiektywnych dowodach
- zasada wyższości treści nad formą – zdarzenia gospodarcze ujmuje się w księgach i wykazuje w sprawozdaniach zgodnie z ich treścią ekonomiczną
- zasada periodyzacji – zasada ta nakazuje ujmowanie zdarzeń gospodarczych, w określonych przedziałach czasowych
- zasada ostrożności
- zasada istotności – istotne dla wyniku operacji finansowej muszą być wyodrębnione w ewidencji. Jeśli natomiast ich waga jest nieznana można je księgować w sposób uproszczony. Jednostka gospodarcza może dokonywać wyborów tylko dopuszczonych ustawą oraz wyodrębniać tylko te zdarzenia, które były istotne dla osiągnięcia wyniku finansowego, wpływały na sytuację finansową i majątkową.
Cechy rachunkowości:
– wyrażanie wszystkich procesów i operacji gospodarczych w mierniku pieniężnym
– dokumentacja – dokonywanie zapisów księgowych tylko na podstawie dokumentów źródłowych
– stosowanie do zapisów bieżących specjalnych bieżących urządzeń nazywanych kontami
– realizacja zasady podwójnego zapisu
– zachowanie ciągłości ewidencji
– wzmacnianie rachunkowości poprzez inwentaryzację