ISTOTA RACHUNKOWOŚCI FINANSOWEJ

 Dyspozycje:

1. Przesłanki powstania rachunkowości
2. Odmiany rachunkowości
3. Pojęcie rachunkowości finansowej
4. Podstawy prawne rachunkowości finansowej
5. Podmiot rachunkowości finansowej
6. Przedmiot rachunkowości finansowej
7. Cel rachunkowości finansowej
8. Zakres rachunkowości finansowej
9. Zasady rachunkowości finansowej

 

1. Przesłanki powstania rachunkowości

 

Rachunkowość wywodzi się od zapisów księgowych (rachunkowych, ewidencyjnych), czyli notatek dotyczących działalności gospodarczej, tj. zjawisk gospodarczych oraz posiadanego majątku.

 

Pierwotną przesłanką pojawienia się zapisów rachunkowych była konieczność wspomagania pamięci ludzkiej i jej odciążenia. Konieczność ta nasilała się wraz z rozwojem  życia gospodarczego, a głównie z:

• wyodrębnieniem się majątkowym poszczególnych podmiotów (pojawieniem się własności prywatnej),
• rozwojem produkcji i wymiany towarowej,
• upowszechnianiem się pieniądza jako podstawowego ekwiwalentu umożliwiającego określenie wartości towaru.

 

Z przekazów historycznych wynika, że ewidencja gospodarcza była prowadzona już w starożytności: w Mezopotamii, w Egipcie, w Grecji i Rzymie, w Chinach, Indiach, państwie Azteków. Wzmianki o prowadzonych zapisach księgowych można też znaleźć w Starym Testamencie.

 

Za zalążek współczesnej rachunkowości uważa się średniowieczną księgowość kupiecką, wywodzącą się głównie z miast włoskich (Wenecja, Genua, Mediolan, Florencja), której podstawowe zasady kształtowały się w okresie od XII do XIV wieku.

Za ojca współczesnej rachunkowości uważa się Lucę Paccioliego, który w 1494 roku opublikował „ Zasady arytmetyki, geometrii, proporcji i proporcjonalności”.

2. Odmiany rachunkowości

 

Rachunkowość jest jedna, ale z punktu widzenia celów poznawczych można ją klasyfikować według kilku różnych kryteriów i wyodrębniać na ich podstawie różne klasy (rodzaje, typy, odmiany) rachunkowości.

 

Kryteria klasyfikacji rachunkowości:

1. relacje rachunkowości z teorią i praktyką
2. skala rachunkowości

• zakres przestrzenny rachunkowości

1. przeznaczenie rachunkowości
2. obligatoryjność prowadzenia (sformalizowanie) rachunkowości
3. postać prowadzenia rachunkowości

• technika rachunkowości
• forma rachunkowości (księgowości)

1. struktura systemowa rachunkowości
2. rodzaj podmiotu rachunkowości
3. specyfika branżowa (sektorowa, przedmiotowo-podmiotowa) rachunkowości

• przedmiot zainteresowania rachunkowości
• sytuacja podmiotu rachunkowości
• ?.

 

Rachunkowość finansowa prowadzona w Polsce w postaci ksiąg rachunkowych jest:

• dziedziną praktyczną – aktywnością, która wspomaga i determinuje prowadzenie działalności gospodarczej przez pomioty (jednostki) gospodarujące,
• rachunkowością mikroekonomiczną (jednostkową),
• rachunkowością krajową,
• rachunkowością obligatoryjną
• rachunkowością sformalizowaną

3. Pojęcie rachunkowości finansowej

 

W toku rozwoju rachunkowości nie wykształciła się jej jednoznaczna definicja. Dotyczy to także rachunkowości finansowej.

 

W praktyce rachunkowość definiowana jest na różne sposoby:

• jako ewidencja gospodarcza
• jako system informacyjny
• jako system pomiaru
• jako odzwierciedlenie rzeczywistych stanów i procesów
• jako język biznesu (środek przekazywania informacji o działalności gospodarczej)
• jako działalność usługowa
• jako ideologia (środek utrzymywania ekonomicznego porządku).

 

Np. według Zbigniewa Lutego, rachunkowość finansowa to system informacyjny w jednostce dostarczający danych liczbowych niezbędnych do oceny jej kondycji finansowej.

4. Podstawy prawne rachunkowości finansowej

 

 

Przepisy z zakresu rachunkowości obowiązujące w Polsce można podzielić na:

 

I podstawowe

• ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości
• akty wykonawcze do ustawy z 29.09.1994 r. o rachunkowości
• uchwały Komitetu Standardów Rachunkowości w sprawie przyjęcia krajowych standardów rachunkowości
• rozporządzenie Komisji (WE) nr 1725/2003 z 29.09.2003 r. przyjmujące określone międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady

 

II pozostałe

• ustawa z 10.1994 r. o biegłych rewidentach ich samorządzie

– opublikowana (jednolity tekst) DzU z 2001 r. nr 31, poz. 359 ze zm.

• akty wykonawcze do ustawy z 13.10.1994 r. o biegłych rewidentach ich samorządzie:
• rozporządzenie Ministra Finansów z 02.12.2003 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych (DzU z 2003 r. nr 211, poz. 2062)
• uchwały Krajowej Rady Biegłych Rewidentów w sprawie publikacji listy podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych (wydawane od 2001 r. corocznie i publikowane w MP)

 

III inne przepisy odnoszące się do rachunkowości, ale niebędące aktami wykonawczymi do ustawy z 29.09.1994 r. o rachunkowości oraz do ustawy z 13.10.1994 r. o biegłych rewidentach ich samorządzie (np. patrz tabela 6)

 

 

Tabela1.  Inne przepisy odnoszące się do rachunkowości, obowiązujące w Polsce /niektóre/

 

Lp.	Akt prawne
	Ranga	Data wydania	Tytuł	Źródło
1	Ustawa	z 29.08.1997 r.	Ordynacja podatkowa	Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60
2	Ustawa	z 29.11.2000 r.	o zbieraniu i wykorzystywaniu danych rachunkowych z gospodarstw rolnych	Dz. U. z 2001 r. Nr 3, poz. 20
3	Ustawa	z 06.09.2001 r.	o transporcie drogowym (art. 34a wykorzystywanie środków transportu do celów służbowych)	Dz. U. z 2004 r. Nr 204, poz. 2088
4	Ustawa	z 16.07.2004 r.	Prawo telekomunikacyjne	Dz. U. z 2004 r. Nr 171, poz. 1800
5	Ustawa	z 03.06.2005 r.	o szczególnych uprawnieniach Skarbu Państwa oraz ich wykonywaniu w spółkach kapitałowych o istotnym znaczeniu dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego	Dz. U. z 2005 r. Nr 132, poz. 1108
6	Ustawa	z 29.07.2005 r.	o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych	Dz. U. z 2005 r. Nr 184, poz. 1539
7	Rozporządzenie Ministra Finansów	z 17.12.2002 r.	w sprawie prowadzenia ewidencji przychodów i wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych	Dz. U. z 2002 r. Nr 219, poz. 1836
8	Rozporządzenie Ministra Finansów	z 17.12.2002 r.	w sprawie prowadzenia kart przychodów	Dz. U. z 2002 r. Nr 219, poz. 1839
9	Rozporządzenie Ministra Finansów	z 23.01.2003 r.	w sprawie zasad prowadzenia rachunkowości przez partie polityczną	Dz. U. z 2003 r. Nr 11, poz. 118
10	Rozporządzenie Ministra Finansów	z 14.04.2003 r.	w sprawie testu umiejętności przeprowadzanego w celu uznania nabytych przez obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych	Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 724
11	Rozporządzenie Ministra Finansów	z 26.08.2003 r.	w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów	Dz. U. z 2003 r. Nr 152, poz. 1475
12	Rozporządzenie Ministra Finansów	z 31.03.2004 r.	w sprawie prowadzenia rachunkowości przez komitety wyborcze uczestniczące w wyborach do Parlamentu Europejskiego	Dz. U. z 2004 r. Nr 53, poz. 528
13	Rozporządzenie Ministra Finansów	z 16.12.2004 r.	w sprawie stażu adaptacyjnego i testu umiejętności przeprowadzanych w celu uznania kwalifikacji do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych	Dz. U. z 2004 r. Nr 282, poz. 2803
14	Rozporządzenie Ministra Finansów	z 15.03.2005 r.	w sprawie kwartalnych i dodatkowych rocznych sprawozdań finansowych i statystycznych zakładów ubezpieczeń	Dz. U. z 2005 r. Nr 51, poz. 465
15	Rozporządzenie Ministra Finansów	z 22.08.2005 r.	w sprawie naliczania odsetek za zwłokę oraz opłaty prolongacyjnej, a także zakresu informacji, które muszą być zawarte w rachunkach	Dz. U. z 2005 r. Nr 165, poz. 1373
16	Rozporządzenie Ministra Finansów	z 18.10.2005 r.	w sprawie zakresu informacji wykazywanych w sprawozdaniach finansowych i skonsolidowanych sprawozdaniach finansowych, wymaganych w prospekcie emisyjnym dla emitentów z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, dla których właściwe są polskie zasady rachunkowości	Dz. U. z 2005 r. Nr 209, poz. 743
17	Rozporządzenie Ministra Finansów	z 19.10.2005 r.	w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych	Dz. U. z 2005 r. Nr 209 poz. 744
18	Rozporządzenie Ministra Finansów	z 19.01.2006 r.	w sprawie zasad rachunkowości i planu w zakresie ewidencji podatków, opłat i niepodatkowych należności budżetowych w organach podatkowych podległych ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych	Dz. U. z 2006 r. Nr 17, poz. 134
19	Rozporządzenie Ministra Finansów	z 21.06.2006 r.	w sprawie zasad rachunkowości i planu w zakresie ewidencji podatków, opłat i niepodatkowych należności budżetowych dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego	Dz. U. z 2006 r. Nr 112, poz. 1761
20	Rozporządzenie Ministra Finansów	z 28.07.2006 r.	w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych	Dz. U. z 2006 r. Nr 142, poz. 1020
21	Rozporządzenie Ministra Finansów	z 09.05.2008 r.	w sprawie szczegółowych zasad i trybu przyznawania nagrody rocznej osobom kierującym niektórymi podmiotami prawnymi oraz wzoru wniosku o przyznanie nagrody rocznej	Dz. U. z 2008 r. Nr 91, poz. 565
22	Rozporządzenie Ministra Infrastruktury	z 25.03.2002 r.	w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy	Dz. U. z 2002 r. Nr 27, poz. 271
23	Uchwała nr 16/2003 Rady Polityki Pieniężnej	z 16.12.2003 r.	w sprawie zasad rachunkowości, układu aktywów i pasywów bilansu oraz rachunku zysków i strat Narodowego Banku Polskiego	Dz. Urz. NBP nr 22 poz. 38 z 2003 r.
24	Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej	z 31.03.2005 r.	w sprawie sposobu prowadzenia gospodarki finansowej Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego	Dz. U. z 2005 r. Nr 68, poz. 599
25	Rozporządzenie Ministra Sportu	z 30.06.2006 r.	w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej	Dz. U. z 2006 r. Nr 125, poz. 871
26	Rozporządzenie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji	z 22.04.2008 r.	w sprawie sposobu prowadzenia przez spółki publicznej radiofonii i telewizji dokumentacji w oparciu o zasady rachunkowości oraz sposobu sporządzania sprawozdań składanych przez zarządy tych spółek Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji	Dz. U. z 2008 r. Nr 84, poz. 515
27	Rozporządzenie Rady Ministrów	z 06.04.2004 r.	w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU)	Dz. U. z 2004 r. Nr 89, poz. 844
28	Rozporządzenie Rady Ministrów	…	w sprawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok ….	Dz. U. …
	Rozporządzenie Rady Ministrów	…	w sprawie … specjalnej strefy ekonomicznej (np. tarnobrzeskiej, katowickiej, mieleckiej)	w sprawie
29	Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów	…	w sprawie określenia wzorów formularzy sprawozdawczych, objaśnień co do sposobu ich wypełniania oraz wzorów kwestionariuszy i ankiet statystycznych stosowanych w badaniach statystycznych ustalonych w programie badań statystycznych statystyki publicznej na rok ….	Dz. U. …
30	Obwieszczenie Prezesa GUS	z 19.01.1993 r.	w sprawie ustalenia współczynników przeliczeniowych do aktualizacji wyceny wartości środków trwałych na dzień 01.01.1993 r.	M. P. z 1993 r. Nr 4, poz. 16
31	Obwieszczenie Prezesa GUS	z 06.01.1994 r.	w sprawie ustalenia wskaźników przeliczeniowych do aktualizacji wyceny wartości środków trwałych na dzień 01.01.1994 r.	M. P. z 1994 r. Nr 2, poz. 9
32	Obwieszczenie Prezesa GUS	z 08.02.1995 r.	w sprawie ustalenia wskaźników przeliczeniowych do aktualizacji wyceny środków trwałych na dzień 01.01.1995 r.	M. P. z 1995 r. Nr 9, poz. 125
33	Komunikat Prezesa GUS	z 28.08.2000 r.	w sprawie wskaźnika cen nakładów inwestycyjnych za pierwsze dwa kwartały 2000 r.	M. P. z 2000 r. Nr 27, poz. 556
34	Komunikat Prezesa GUS	z 28.11.2000 r.	w sprawie wskaźnika cen nakładów inwestycyjnych za pierwsze trzy kwartały 2000 r.	M. P. z 2000 r. Nr 40, poz. 801

Ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości

 

Ogólna charakterystyka ustawy z 29.09.1994 r. o rachunkowości

• obowiązuje od 01.01.1995 r.
• była nowelizowana w sumie 32 razy (stan na 30.09.2008 r.) 16 +1 + 15
• opublikowana:
  • U.02.76.694 (jednolity tekst)
  • U.03.60.535
  • U.03.124.1152
  • U.03.139.1324
  • U.03.229.2276
  • U.04.96.959
  • U.04.145.1535
  • U.04.146.1546
  • U.04.213.2155
  • U.05.10.66
  • U.05.184.1539
  • U.05.267.2252
  • U.06.157.1119
  • U.06.208.1540
  • U.08.63.393
  • U.08.144.900

 

 

Zakres podmiotowy ustawy z 29.09.1994 r. o rachunkowości

 

Ustawą o rachunkowości objęto wszystkie jednostki mające siedzibę (jednostki krajowe) lub miejsce sprawowania zarządu (jednostki zagraniczne) na terenie Rzeczypospolitej Polskiej:

1. spółki handlowe (osobowe i kapitałowe, w tym również w organizacji), spółki cywilne*, inne osoby prawne z wyjątkiem Skarbu Państwa i Narodowego Banku Polskiego
2. osoby fizyczne oraz spółki* cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych, spółki partnerskie, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 1 200 000 euro
3. gminy, powiaty, województwa i ich związki, państwowe, wojewódzkie, powiatowe, gminne: jednostki budżetowe, gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych, zakłady budżetowe, fundusze celowe niemające osobowości prawnej
4. jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej z wyjątkiem spółek*
5. osoby zagraniczne, oddziały i przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej
6. inne jednostki, jeżeli otrzymują na realizację zadań zleconych dotacje lub subwencje z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego lub funduszów celowych (od początku roku obrotowego, w którym dotacje/subwencje zostały im przyznane)

 

Zakres przedmiotowy ustawy z 29.09.1994 r. o rachunkowości

 

Ustawa określa:

• zasady rachunkowości
• tryb badania sprawozdań finansowych przez biegłych rewidentów
• zasady wykonywania działalności w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych

 

Ustawa składa się z:

1. trzynastu (11 + 2) rozdziałów (łącznie 116 artykułów = 86 + 33 – 3):
2. Przepisy ogólne
3. Prowadzenie ksiąg rachunkowych
4. Inwentaryzacja
5. Wycena aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego

4a.   Łączenie się spółek

5. Sprawozdania finansowe jednostki
6. Skonsolidowane sprawozdania finansowe grupy kapitałowej
7. Badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych
8. Ochrona danych

8a.    Usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych

9. Odpowiedzialność karna
10. Przepisy szczególne i przejściowe
11. Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy końcowe
12. trzech (3) załączników zawierających wzory sprawozdań finansowych jednostek:
13. innych niż banki i zakłady ubezpieczeń
14. banków
15. zakładów ubezpieczeń

 

Tabela 2. Zawartość ustawy z 29.09.1994 r. o rachunkowości

 

Rozdział	Artykuł	Zawartość
Rozdział 1 Przepisy ogólne	Art. 1	Zakres przedmiotowy ustawy
	Art. 2	Zakres podmiotowy ustawy
	Art. 3	Wyjaśnienie pojęć stosowanych w ustawie
	Art. 4	Obowiązki i prawa jednostek w zakresie rachunkowości; zakres rachunkowości
	Art. 4a	Obowiązki i odpowiedzialność kierownika oraz członków rady nadzorczej lub innego organu nadzorującego jednostki w odniesieniu do zgodności sprawozdania finansowego z ustawą
	Art. 5	Zasada ciągłości i kontynuacji działalności
	Art. 6	Zasada memoriału i współmierności
	Art. 7	Zasada wyceny po cenie nabycia (koszcie wytworzenia), z zachowaniem ostrożności; Zakaz kompensat
	Art. 8	Zasada istotności; dopuszczalne odstępstwa od zasady ciągłości
Rozdział 2 Prowadzenie ksiąg rachunkowych	Art. 9	Język i waluta
	Art. 10	Dokumentacja przyjętych zasad (polityki) rachunkowości. Prawo stosowania polskich standardów i MSR
	Art. 11	Miejsce prowadzenia ksiąg rachunkowych
	Art. 12	Otwieranie i zamykanie ksiąg rachunkowych
	Art. 13	Elementy ksiąg rachunkowych i ich oznaczanie
	Art. 14	Dziennik
	Art. 15	Konta księgi głównej
	Art. 16	Konta ksiąg pomocniczych
	Art. 17	Prowadzenie kont ksiąg pomocniczych
	Art. 18	Zestawienie obrotów i sald kont księgi głównej oraz zestawienie sald kont ksiąg pomocniczych
	Art. 19	Inwentarz
	Art. 20	Podstawa zapisów w księgach rachunkowych
	Art. 21	Treść dowodu księgowego
	Art. 22	Cechy dowodu księgowego i poprawianie występujących w nim błędów
	Art. 23	Postać i treść zapisu księgowego
	Art. 24	Warunki uznania ksiąg rachunkowych za prawidłowe
	Art. 25	Poprawianie błędnego zapisu księgowego
Rozdział 3  Inwentaryzacja	Art. 26	Zakres, metody i częstość inwentaryzacji
	Art. 27	Udokumentowanie i rozliczanie inwentaryzacji
Rozdział 4  Wycena aktywów i pasywów oraz ustalenie wyniku finansowego	Art. 28	Podstawowe zasady wyceny aktywów i pasywów; definicje podstawowych rodzajów cen
	Art. 29	Wycena aktywów i pasywów, jeżeli działalność nie jest kontynuowana
	Art. 30	Wycena aktywów i pasywów wyrażonych w walutach obcych
	Art. 31	Wycena środków trwałych
	Art. 32	Amortyzacja środków trwałych
	Art. 33	Wycena i amortyzacja wartości niematerialnych i prawnych; uściślenie niektórych pojęć
	Art. 34	Szczególne zasady wyceny rzeczowych składników majątku obrotowego
	Art. 34a	Ustalanie przychodów z niezakończonych, długotrwałych umów o usługi
	Art. 34b	Rozliczanie kosztów wytworzenia
	Art. 34c	Rozliczanie kosztów wytworzenia niezakończonych, długotrwałych umów o usługi
	Art. 34d	Możliwość niestosowania szczególnego sposobu rozliczeń przychodów i kosztów niezakończonych, długotrwałych umów o usług
	Art. 35	Szczególne zasady wyceny aktywów finansowych
	Art. 35a	Szczególne zasady wyceny instrumentów finansowych
	Art. 35b	Aktualizacja należności
	Art. 35c	Odwracanie odpisów aktualizujących
	Art. 35d	Rezerwy na zobowiązania
	Art. 36	Kapitały (fundusze) własne
	Art. 36a	Wynik na zagospodarowaniu udziałów (akcji) własnych
	Art. 37	Rezerwy i aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego
	Art. 38	Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe
	Art. 39	Rozliczenia międzyokresowe kosztów
	Art. 40	Uchylony
	Art. 41	Rozliczenia międzyokresowe przychodów
	Art. 42	Elementy wyniku finansowego netto innych jednostek niż banki i zakłady ubezpieczeń
	Art. 43	Elementy  wyniku finansowego netto banku
	Art. 44	Elementy  wyniku finansowego netto zakładu ubezpieczeń
Rozdział 4a  Łączenie się spółek	Art. 44a	Metody łączenia spółek i dzień połączenia
	Art. 44b	Metoda nabycia
	Art. 44c	Metoda łączenia udziałów
	Art. 44d	Rozszerzenie zakresu stosowania metody nabycia i metody łączenia udziałów

 

 

 

 

 

Rozdział 5  Sprawozdania finansowe jednostki	Art. 45	Terminy i zasady sporządzania sprawozdania finansowego, jego składniki oraz język i waluta
	Art. 46	Bilans
	Art. 47	Rachunek zysków i strat
	Art. 48	Informacja dodatkowa
	Art. 48a	Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym
	Art. 48b	Rachunek przepływów pieniężnych
	Art. 49	Sprawozdanie z działalności jednostki
	Art. 50	Szczegółowość sprawozdań finansowych
	Art. 51	Łączne sprawozdanie finansowe
	Art. 52	Termin sporządzenia i podpisywanie sprawozdania finansowego
	Art. 53	Zatwierdzanie sprawozdania finansowego
	Art. 54	Zdarzenia po dacie bilansu, błędy podstawowe
Rozdział 6  Skonsolidowane sprawozdania finansowe grupy kapitałowej	Art. 55	Obowiązek sporządzania i zakres skonsolidowanego sprawozdania finansowego
	Art. 56	Zwolnienia z konsolidacji
	Art. 57	Wyłączenia z konsolidacji
	Art. 58	Dodatkowe zwolnienia z konsolidacji
	Art. 59	Metody konsolidacji
	Art. 60	Metoda pełna
	Art. 61	Metoda proporcjonalna
	Art. 62	Metoda praw własności
	Art. 63	Metoda praw własności stosowana w jednostkowych sprawozdaniach finansowych
	Art. 63a	Kiedy nie stosuje się metody praw własności
	Art. 63b	Warunki, jakie powinny spełniać objęte konsolidacją sprawozdania finansowe
	Art. 63c	Warunki, jakie powinno spełniać skonsolidowane sprawozdanie finansowe
	Art. 63d	Skonsolidowane sprawozdanie emitentów papierów wartościowych
Rozdział 7  Badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych	Art. 64	Zakres obowiązku badania sprawozdań finansowych
	Art. 64a	Ogłaszanie sprawozdań finansowych oddziałów zagranicznych instytucji finansowych
	Art. 64b	Zwolnienia od ogłaszania sprawozdań finansowych oddziałów zagranicznych instytucji finansowych
	Art. 65	Cel oraz treść opinii i raportu z badania sprawozdania finansowego
	Art. 66	Bezstronność i niezależność biegłego rewidenta
	Art. 67	Uprawnienia i obowiązki informacyjne biegłego rewidenta
	Art. 67a	Badanie innych sprawozdań niż określone w art. 64
	Art. 68	Termin udostępniania rocznych sprawozdań finansowych oraz opinii i raportu biegłego rewidenta
	Art. 69	Składanie rocznego sprawozdania finansowego w rejestrze sądowym
	Art. 70	Ogłaszanie rocznego sprawozdania finansowego
Rozdział 8  Ochrona danych	Art. 71	Przechowywanie i ochrona danych
	Art. 72	Postać przechowywanych danych, przetwarzanych przy użyciu komputera
	Art. 73	Miejsce i sposób przechowywania danych
	Art. 74	Okresy przechowywania danych
	Art. 75	Udostępnianie danych
	Art. 76	Przechowywanie danych jednostek niekontynuujących działalności
Rozdział 8a    Usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych	Art. 76a	Pojęcie i zakres usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz podmiotu do tego uprawnione
	Art. 76b	Certyfikat księgowy
	Art. 76c	Egzamin sprawdzający kwalifikacje osób ubiegających się o certyfikat księgowy – zakres i forma
	Art. 76d	Kwalifikacja do egzaminu sprawdzającego kwalifikacje osób ubiegających się o certyfikat księgowy
	Art. 76e	Komisja egzaminacyjna – zadania
	Art. 76f	Komisja egzaminacyjna – skład, prawa i obowiązki członków
	Art. 76g	Wykaz osób, które uzyskały certyfikat księgowy
	Art. 76h	Obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone w związku z prowadzoną działalnością w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych
	Art. 76i	Zobowiązanie Ministra Finansów do wydania stosownych rozporządzeń w związku z usługowym prowadzeniem ksiąg rachunkowych
Rozdział 9  Odpowiedzialność karna	Art. 77	Odpowiedzialność za naruszenie obowiązków w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych i sporządzania sprawozdań finansowych
	Art. 78	Odpowiedzialność biegłego rewidenta za opinię
	Art. 79	Odpowiedzialność za naruszenie innych przepisów ustawy
Rozdział 10  Przepisy szczególne i przejściowe	Art. 80	Ograniczenie zakresu stosowania niektórych przepisów ustawy
	Art. 80a	uchylony
	Art. 81	Zakres obowiązków Ministra Finansów do wydania przepisów wykonawczych do ustawy (rozporządzeń)
	Art. 82	Zakres uprawnień Ministra Finansów do wydania przepisów wykonawczych do ustawy (rozporządzeń)
	Art. 83
Rozdział 11  Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy końcowe	Art. 84	pominięty
	Art. 85	Uchylenie przepisów
	Art. 86	Data wejścia w życie ustawy

 

 

 

 

Załącznik nr 1 Zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniu finansowym, o którym mowa w art. 45 ustawy, dla innych jednostek niż banki i zakłady ubezpieczeń	Wprowadzenie do sprawozdania finansowego
	Bilans
	Rachunek zysków i strat (wariant kalkulacyjny)
	Rachunek zysków i strat (wariant porównawczy)
	Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym
	Rachunek przepływów pieniężnych (metoda bezpośrednia)
	Rachunek przepływów pieniężnych (metoda pośrednia)
	Dodatkowe informacje i objaśnienia
Załącznik nr 2 Zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniu finansowym, o którym mowa w art. 45 ustawy, dla banków	Wprowadzenie do sprawozdania finansowego
	Bilans
	Rachunek zysków i strat
	Zestawienie zmian w kapitale własnym
	Rachunek przepływów pieniężnych (metoda bezpośrednia)
	Rachunek przepływów pieniężnych (metoda pośrednia)
	Dodatkowe informacje i objaśnienia
Załącznik nr 3 Zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniu finansowym, o którym mowa w art. 45 ustawy, dla zakładów ubezpieczeń	Wstęp
	Bilans
	Techniczny rachunek ubezpieczeń majątkowych i osobowych
	Techniczny rachunek ubezpieczeń na życie
	Ogólny rachunek zysków i strat
	Zestawienie zmian w kapitale własnym
	Rachunek przepływów pieniężnych (metoda bezpośrednia)
	Dodatkowe informacje i objaśnienia

 

 

 Akty wykonawcze do ustawy z 29.09.1994 r. o rachunkowości

 

Akty wykonawcze do ustawy o rachunkowości:

1. są wydawane wyłącznie na mocy Ustawy (art.: 76h ust. 2, 76i, 80 ust. 2, 81, 82)
2. mogą być wydawane jedynie przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych oraz ministra właściwego do spraw instytucji finansowych – tylko w jednym przypadku (obie funkcje łączy obecnie Minister Finansów)
3. mogą być wydawane wyłącznie w postaci rozporządzeń
4. są publikowane w Dzienniku Ustaw
5. można je podzielić na:
   1. obligatoryjne – takie, które na mocy Ustawy Minister Finansów powinien wydać
   2. fakultatywne – takie, które na mocy Ustawy Minister Finansów może, ale nie musi wydać

 

Obligatoryjne akty wykonawcze do Ustawy

 

• MF określa szczególne zasady rachunkowości:
  • funduszy inwestycyjnych (po zasięgnięciu opinii Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego)
  • domów maklerskich i jednostek organizacyjnych banków, w ramach których prowadzona jest działalność maklerska (po zasięgnięciu opinii Przewodniczącego KNF)
  • zakładów ubezpieczeń (po zasięgnięciu opinii KNF)
  • funduszy emerytalnych (po zasięgnięciu opinii KNF)
  • banków (po zasięgnięciu opinii KNF nsowego)
  • spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych (po zasięgnięciu opinii Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej)
• MF określa:

• zasady tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków
• szczegółowe zasady sporządzania przez jednostki inne niż banki i zakłady ubezpieczeń skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych
• szczegółowe zasady uznawania, metody wyceny, zakres ujawniania i sposób prezentacji instrumentów finansowych
• zakres działania, liczbę członków i podmioty uprawnione do ich zgłoszenia oraz sposób organizacji Komitetu Standardów Rachunkowości
  • MF określa:
• wzór wniosku i dokumentów składanych przez osoby ubiegające się o wydanie certyfikatu księgowego
• wzór certyfikatu księgowego oraz sposób postępowania przy wydawaniu duplikatów certyfikatów księgowych
• wykaz dokumentów składanych przez osoby ubiegające się o zakwalifikowanie do egzaminu
• wysokość wynagrodzeń przewodniczącego, członków i sekretarzy Komisji
• wysokość i sposób wnoszenia opłaty egzaminacyjnej oraz tryb dokonywania zwrotu opłaty
• szczegółowe zadania Komisji, przewodniczącego Komisji, sekretarzy Komisji oraz regulaminu działania Komisji
• sposób organizowania i regulamin przeprowadzania egzaminu sprawdzającego kwalifikacje osób ubiegających się o certyfikat księgowy, szczegółowy zakres tematyczny egzaminu oraz wzór zaświadczenia potwierdzającego zdanie egzaminu
• wykaz dokumentów będących podstawą do dokonania zmian danych w wykazie osób, które uzyskały certyfikat księgowy
  • MF (minister właściwy do spraw instytucji finansowych) określa:
• szczegółowy zakres obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone w związku z prowadzoną działalnością w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, termin powstania obowiązku ubezpieczenia oraz minimalną sumę gwarancyjną

Fakultatywne  akty wykonawcze do Ustawy

• MF może określić szczególne zasady rachunkowości:
  • dla jednostek niebędących spółkami handlowymi i nieprowadzących działalności gospodarczej
  • Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych oraz funduszu rozliczeniowego, o którym mowa w przepisach o obrocie papierami wartościowymi (po zasięgnięciu opinii Przewodniczącego KNF)
  • funduszu gwarancyjnego, o którym mowa w przepisach o obrocie papierami wartościowymi (po zasięgnięciu opinii Przewodniczącego KNF)
  • spółek prowadzących giełdy oraz rynek pozagiełdowy (po zasięgnięciu opinii Przewodniczącego KNF)
• MF może określić wzorcowe plany kont:
  • dla banków (po zasięgnięciu opinii KNF)
  • dla jednostek działających na podstawie przepisów o obrocie papierami wartościowymi (po zasięgnięciu opinii Przewodniczącego KNF)
  • dla funduszy inwestycyjnych (po zasięgnięciu opinii Przewodniczącego KNF)
• dla zakładów ubezpieczeń (po zasięgnięciu opinii KNF)
• dla funduszy emerytalnych (po zasięgnięciu opinii KNF)
• dla spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych (po zasięgnięciu opinii KSKO-K)
• dla pozostałych jednostek
• MF może wprowadzić obowiązek badania sprawozdań finansowych jednostek sektora finansów publicznych (gminy, powiaty, województwa i ich związki, państwowe, gminne, powiatowe, wojewódzkie: jednostki budżetowe, gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych, zakłady budżetowe, fundusze celowe niemające osobowości prawnej)

Tabela 3. Akty wykonawcze do ustawy z 29.09.1994 r. o rachunkowości

Lp.	Rozporządzenia Ministra Finansów
	Data wydania	Tytuł	Źródło
	Obligatoryjne Rozporządzenia Ministra Finansów
1	z 21.11.2001 r.	w sprawie szczególnych zasad rachunkowości spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych	DzU z 2001 r. Nr 138, poz. 1550
2	z 28.11.2001 r.	w sprawie zakresu działania i sposobu organizacji Komitetu Standardów Rachunkowości	DzU z 2001 r. Nr 140, poz. 1580
3	z 12.12.2001 r.	w sprawie szczególnych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych	DzU z 2001 r. Nr 149, poz. 1674
4	z 10.12.2003 r.	w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków	DzU z 2003 r. Nr 218 poz. 2147
5	z 13.04.2005 r.	w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej podmiotów uprawnionych do wykonywania działalności usługowej w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych	DzU z 2005 r. Nr 61, poz. 537
6	z 24.12.2007 r.	w sprawie szczególnych zasad rachunkowości zakładów ubezpieczeń	DzU z 2007 r. Nr 248, poz. 1846
7	z 24.12.2007 r.	w sprawie szczególnych zasad rachunkowości funduszy emerytalnych	DzU z 2007 r. Nr 248 poz. 1847
8	z 24.12.2007 r.	w sprawie szczególnych zasad rachunkowości funduszy inwestycyjnych	DzU z 2007 r. Nr 249, poz. 1859
9	z 27.12.2007 r.	w sprawie szczegółowych zasad rachunkowości domów maklerskich i jednostek organizacyjnych banków, w ramach których prowadzona jest działalność maklerska	DzU z 2007 r. Nr 250, poz. 1871
10	z 08.08.2008 r.	w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki i zakłady ubezpieczeń skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych	DzU z 2008 r. Nr 162, poz. 1004
11	z 29.08.2008 r.	w sprawie szczególnych zasad rachunkowości banków	DzU z 2008 r. Nr 161, poz. 1002
	Fakultatywne Rozporządzenia Ministra Finansów
1	z 15.11.2001 r.	w sprawie szczególnych zasad rachunkowości dla niektórych jednostek niebędących spółkami handlowymi, nieprowadzących działalności gospodarczej	DzU z 2001 r. Nr 137, poz. 1539
2	z 12.12.2001 r.	w sprawie określenia wzorcowego planu kont banków	DzU z 2001 r. Nr 152, poz. 1727

Krajowe Standardy Rachunkowości

 

Krajowe Standardy Rachunkowości:

1. są wydawane:
   • przez Komitet Standardów Rachunkowości
   • w postaci uchwał
   • na podstawie:

• 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2001 r. w sprawie zakresu działania i sposobu organizacji Komitetu Standardów Rachunkowości (Dz. U. Nr 140, poz. 1580 ze zm.) oraz
• 2 ust. 3 wewnętrznego regulaminu działania Komitetu Standardów Rachunkowości

2. są publikowane w Dzienniku Urzędowym Ministra Finansów

 

Tabela 3. Wykaz Krajowych Standardów Rachunkowości

Numer KSR	Nazwa KSR	Źródło
KSR l	Rachunek przepływów pieniężnych	Uchwała Komitetu Standardów Rachunkowości nr 5/03 z 22.07.2003 r. w sprawie przyjęcia krajowego standardu rachunkowości nr 1 „Rachunek przepływów pieniężnych” DzUrz MF z 2003 r. nr 12, poz. 69
KSR 2	Podatek dochodowy	Uchwała Komitetu Standardów Rachunkowości nr 5/04 z 14.09.2004 r. w sprawie przyjęcia krajowego standardu rachunkowości nr 2 „Podatek dochodowy” DzUrz MF z 2004 r. nr 13, poz. 132
KSR 3	Niezakończone usługi budowlane	Uchwała Komitetu Standardów Rachunkowości nr 9/06 z 18.09.2006 r. w sprawie przyjęcia krajowego standardu rachunkowości nr 3 „Niezakończone usługi budowlane” DzUrz MF z 2006 r. nr 13, poz. 93
KSR 4	Utrata wartości aktywów	Uchwała Komitetu Standardów Rachunkowości nr 6/07 z 26.06.2007 r. w sprawie przyjęcia krajowego standardu rachunkowości nr 4 „Utrata wartości aktywów” DzUrz MF z 2007 r. nr 8, poz. 46
KSR 5	Leasing, najem, dzierżawa	Uchwała Komitetu Standardów Rachunkowości nr 2/08 z 11.03.2008 r. w sprawie przyjęcia krajowego standardu rachunkowości nr 5 „Leasing, najem, dzierżawa” DzUrz MF z 2008 r. nr 4, poz. 35
KSR 6 projekt	Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe	Uchwała Komitetu Standardów Rachunkowości nr …/09 z … r. w sprawie przyjęcia krajowego standardu rachunkowości nr 6 „Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe”

 

 

Międzynarodowe Standardy Rachunkowości

 

Pojęcie międzynarodowych standardów rachunkowości

Pod pojęciem „standardy rachunkowości” należy rozumieć opis sposobu prawidłowego rozwiązania konkretnych problemów rachunkowości w określonych warunkach.

„Standardy rachunkowości”, niezależnie od ich zasięgu terytorialnego, dotyczą wyłącznie informacji z zakresu „rachunkowości finansowej” – opisują sposoby ujmowania informacji w obligatoryjnych sprawozdaniach finansowych.

Pojęcia „standardy rachunkowości” nie należy utożsamiać z pojęciem „zasady rachunkowości”, które oznacza kanony postępowania (prawidłowości podstawowe, fundamentalne) w rachunkowości  o ponadczasowym charakterze, niezależne od zmieniających się warunków gospodarczych.

 

Tabela 4. Pojęcie międzynarodowych standardów rachunkowości nie jest jednolite

Wydawca międzynarodowych standardów rachunkowości	Pojęcie międzynarodowych standardów rachunkowości
Rada WE (przed 07.021992 r. EWG) – dyrektywy Rady WE z zakresu rachunkowości, (7)	1. wszelkie normy rachunkowości o zasięgu ponad krajowym	–	–
Rada Standardów Rachunkowości Sprawozdawczości Finansowej (Financial Accounting Standards Board – FASB) – amerykańskie ogólnie akceptowane zasady rachunkowości (Generalny Accepted Accounting Principles – GAAP), wydawane w postaci Komunikatów w sprawie Standardów Rachunkowości Finansowej (Statements of Financial Accounting Standards – SFAS), (około 160)		2. normy rachunkowości powszechnie w świecie akceptowane i uznawane za standardy międzynarodowe
Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (International Accounting Standards Board – IASB) – MSR			3. normy rachunkowości wydawane przez RMSR w Londynie

 

Zakres MSR obowiązujących w Polsce

Międzynarodowe Standardy Rachunkowości obowiązujące w Polsce obejmują swoim zakresem:

• „stare” Międzynarodowe Standardy Rachunkowości – MSR (International Accounting Standards – IAS), publikowane przez Komitet Międzynarodowych Standardów Rachunkowości – KMSR (International Accounting Standards Committee – IASC)
• „nowe” Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej – MSSF (International Financial Accounting Standards – IFAS), publikowane przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości – RMSR (International Accounting Standards Board – IASB), od 2001 r.
• interpretacje MSR, wydawane przez Stały Komitet ds. Interpretacji KMSR – SKI (IASC’s Standing Interpretations Committee – SIC),
• interpretacje MSSF, wydawane przez Komitet ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej – KIMSF (International Financial Reporting Interpretations Committee – IFRIC), od 2002 r.

które, na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z 19.07.2002 r. w sprawie stosowania międzynarodowych standardów rachunkowości, zostały ogłoszone w formie rozporządzeń Komisji Europejskiej (w Dzienniku Urzędowym WE L).

Procedura przyjmowania MSR w UE (tzw. „endorsement procedure”):

• wydanie standardu/interpretacji przez RMSR/KIMS
• wydanie rekomendacji w sprawie przyjęcia lub odrzucenia standardu/interpretacji przez Europejską Grupę Doradczą do spraw Sprawozdawczości Finansowej (European Financial Reporting Advisory Group – EFRAG) – prywatną organizację europejską doradzającą Komitetowi Regulacyjnemu ds. Rachunkowości (Accounting Regulatory Committee – ARC), który działa przy Komisji Europejskiej
• zaaprobowanie przyjęcia standardu/interpretacji przez Komitet Regulacyjny ds. Rachunkowości
• wydanie opinii przez Parlament Europejski na temat standardu/interpretacji
• wydanie przez Komisję Europejską rozporządzenia zawierającego tekst przyjętego standardu/interpretacji i opublikowanie go/jej we wszystkich językach urzędowych UE.

 

 

Rozporządzenia Komisji Europejskiej przyjmujące określone MSR

 

Aktualnie w mocy pozostaje rozporządzenie Komisji (WE) nr 1725/2003 z 29.09.2003 r. przyjmujące określone międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady, po uwzględnieniu zmian wprowadzonych przez:

• Rozporządzenie Komisji (WE) nr 707/2004 z dnia 6 kwietnia 2004 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1725/2003 przyjmujące niektóre międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady,
• Rozporządzenie Komisji (WE) nr 2086/2004 z dnia 19 listopada 2004 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1725/2003 w sprawie przyjęcia niektórych międzynarodowych standardów rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady, w odniesieniu do dodania MSR 39,
• Rozporządzenie Komisji (WE) nr 2236/2004 z dnia 29 grudnia 2004 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1725/2003 przyjmujące pewne międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady, w odniesieniu do MSSF 1, 3 – 5, MSR 1, 10, 12, 14, 16 – 19, 22, 27, 28, 31 – 41 i interpretacji SIC 9, 22, 28 – 32,
• Rozporządzenie Komisji (WE) nr 2237/2004 z dnia 29 grudnia 2004 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1725/2003 w sprawie przyjęcia niektórych międzynarodowych standardów rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady, w odniesieniu do MSR 32 oraz interpretacji IFRIC 1,
• Rozporządzenie Komisji (WE) nr 2238/2004 z dnia 29 grudnia 2004 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1725/2003 w sprawie przyjęcia niektórych międzynarodowych standardów rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do MSSF 1, MSR 1 – 10, 12 – 17, 19 – 24, 27 – 38, 40 i 41 oraz interpretacji SIC 1 – 7, 11 – 14, 18 – 27 oraz 30 – 33,
• Rozporządzenie Komisji (WE) nr 211/2005 z dnia 4 lutego 2005 zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1725/2003 przyjmujące określone międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady, w odniesieniu do MSSF 1 i 2 oraz MSR 12, 16, 19, 32, 33, 38 i 39,
• Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1073/2005 z dnia 7 lipca 2005 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1725/2003 przyjmujące określone międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady, w odniesieniu do interpretacji IFRIC 2,
• Rozporządzenie Komisji (WE) NR 1751/2005 z dnia 25 października 2005 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1725/2003 przyjmujące określone międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do MSSF 1 (IFRS 1), MSR 39 (IAS 39) i SKI 12 (SIC 12),
• Rozporządzenie Komisji (WE) NR 1864/2005 z dnia 15 listopada 2005 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1725/2003 przyjmujące określone międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do Międzynarodowego Standardu Sprawozdawczości Finansowej nr 1 oraz Międzynarodowych Standardów Rachunkowości nr 32 i 39
• Rozporządzenie Komisji (WE) NR 1910/2005 z dnia 8 listopada 2005 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1725/2003 przyjmujące niektóre międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do MSSF (IFRS) 1 i 6, MSR (IAS) 1, 16, 19, 24, 38, 39, Interpretacji IFRIC 4 oraz Interpretacji IFRIC 5,
• Rozporządzenie Komisji (WE) nr 2106/2005 z dnia 21 grudnia 2005 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1725/2003 przyjmujące określone międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do MSR 39,
• Rozporządzenie Komisji (WE) nr 108/2006 z dnia 11 stycznia 2006 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1725/2003 przyjmujące niektóre międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) 1, 4, 6 i 7, Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (MSR) 1, 14, 17, 32, 33 i 39, Interpretacji 6 Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej (IFRIC),
• Rozporządzenie Komisji (WE) nr 708/2006 z dnia 8 maja 2006 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1725/2003 przyjmujące określone międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do MSR 21 oraz interpretacji 7 Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej (IFRIC)
• Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1329/2006 z dnia 8 września 2006 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1725/2003 przyjmujące określone międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do Interpretacji 8 i 9 Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej (IFRIC) 
• Rozporządzenie Komisji (WE) nr 610/2007 z dnia 1 czerwca 2007 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1725/2003 przyjmujące określone międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do Interpretacji 10 Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej (IFRIC)
• Rozporządzenie Komisji (WE) nr 611/2007 z dnia 1 czerwca 2007 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1725/2003 przyjmujące określone międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do Interpretacji 11 Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej (IFRIC)
• Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1358/2007 z dnia 21 listopada 2007 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1725/2003 przyjmujące określone międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do Międzynarodowego Standardu Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) 8

Tabela 5. Wykaz aktualnych MSR/MSSF oraz interpretacji MSR/MSSF (stan na 31.12.2007 r.)

MSR (IAS)		MSSF (IFRS)		Interpretacje SKI (SIC) i KIMSF (IFRIC)
Nr	Nazwa	Nr	Nazwa	Nr	Nazwa
IAS 1	Prezentacja sprawozdań finansowych	IFRS 1	Zastosowanie MSSF po raz pierwszy	SIC 7	Wprowadzenie waluty euro
IAS 2	Zapasy	IFRS 2	Płatności w formie akcji własnych	SIC 10	Pomoc rządową – brak konkretnego powiązania   z działalnością operacyjną
IAS 7	Sprawozdanie z przepływów środków pieniężnych	IFRS 3	Połączenia jednostek gospodarczych	SIC 12	Konsolidacja jednostek specjalnego przeznaczenia
IAS 8	Zasady (polityka rachunkowości), zmiany zasad wyceny i błędy w rachunkowości	IFRS 4	Umowy ubezpieczeniowe	SIC 13	Współkontrolowane jednostki – niepieniężny wkład wspólników
IAS 10	Zdarzenia następujące po dniu bilansowym	IFRS 5	Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży oraz działalność zaniechana	SIC 15	Leasing operacyjny – specjalne oferty promocyjne
IAS 11	Umowy o usługi budowlane	IFRS 6	Poszukiwanie i wycena złóż mineralnych	SIC 21	Podatki dochodowe-realizacja wartości przeszacowanych aktywów, które nie podlegają. amortyzacji
IAS 12	Podatki dochodowe	IFRS 7	Instrumenty finansowe: ujawnianie informacji	SIC 25	Podatki dochodowe – zmiana statusu podatkowego jednostki gospodarczej lub jej udziałowców
IAS 14	Sprawozdawczość segmentów działalności	IFRS 8	Segmenty operacyjne	SIC 27	Ocena istoty transakcji wykorzystujących prawna. formie, leasingu
IAS 16	Nieruchomości, grunty i wyposażenie			SIC 29	Ujawnianie informacji – umowy na usługi koncesjonowane
IAS 17	Leasing			SIC 31	Przychody – transakcje barterowe obejmujące usługi reklamowe
IAS 18	Przychody			SIC 32	Wartości niematerialne – koszt witryny internetowej
IAS 19	Świadczenia pracownicze			IFRIC 1	Zmiany dotyczące istniejących zobowiązań z tytułu wycofania środków trwałych z użycia, przywrócenia do stanu pierwotnego i innych podobnych zobowiązań
IAS 20	Rachunkowość dotacji rządowych oraz ujawnianie informacji na temat pomocy rządowej			IFRIC 2	Udziały członkowskie w spółdzielniach i podobne instrumenty finansowe
IAS 21	Skutki zmian kursów wymiany walut obcych			IFRIC 4	Ustalenie, czy umowa zawiera w sobie elementy leasingu
IAS 23	Koszty finansowania zewnętrznego			IFRIC 5	Prawa do udziałów w funduszach na utylizację, rekultywację i odnowę środowiska naturalnego (związanych z usuwaniem skutków zniszczenia środowiska)
IAS 24	Ujawnianie informacji na temat podmiotów powiązanych			IFRIC 6	Zobowiązania wynikające z uczestnictwa w specyficznym rynku  – zużyty, sprzęt elektryczny i elektroniczny
IAS 26	Rachunkowość i sprawozdawczość programów świadczeń emerytalnych			IFRIC 7	Zastosowanie metody przekształceń zgodnie z MSR 29
IAS 27	Skonsolidowane i jednostkowe sprawozdania finansowe			IFRIC 8	ZakresMSSF2
IAS 28	Inwestycje w jednostkach stowarzyszonych			IFRIC 9	Ponowna wycena wbudowanych instrumentów pochodnych
IAS 29	Sprawozdawczość finansowa w warunkach hiperinflacji			IFRIC 10	Śródroczna sprawozdawczość finansowa i utrata wartości
IAS 31	Udziały we wspólnych przedsięwzięciach			IFRIC 11	MSSF 2 Transakcje w grupie kapitałowej i na akcjach własnych
IAS 32	Instrumenty finansowe: prezentacja			IFRIC 12	Porozumienia w sprawie świadczenia usług publicznych
IAS 33	Zysk przypadający na jedną akcje			IFRIC13	Programy lojalnościowe
IAS 34	Śródroczna sprawozdawczość finansowa			IFRIC 14	Ograniczenia w zakresie definicji korzyści ekonomicznych, minimalnych wymogów finansowych i ich interakcja
IAS 36	Utrata wartości aktywów
IAS 37	Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe
IAS 38	Wartości niematerialne
IAS 39	Instrumenty finansowe: ujmowanie i wycena
IAS 40	Nieruchomości inwestycyjne
IAS 41	Rolnictwo

Źródło: opracowanie własne: www.iasb.org/standards/summaries.asp.

Do chwili obecnej (do 31.12.2007 r.) wydano 41 MSR, z tym że w mocy pozostaje 31, ponadto wydano 8 MSSF (łącznie wydanych/aktualnych jest 49/39). Dodatkowo wydanych/aktualnych jest 46/24 interpretacji (32/11 SIC i 14/13 IFRIC)

 

 

Tabela 6. Hierarchia ważności podstawowych przepisów z zakresu rachunkowości obowiązujących w Polsce

 

Stopień ważności	Podmioty rachunkowości sporządzające sprawozdania finansowe zgodnie z MSR	Pozostałe podmioty rachunkowości prowadzące księgi rachunkowe
1	rozporządzenie Komisji (WE) nr 1725/2003 z 29.09.2003 r. przyjmujące określone międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady	ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości
2	ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości	akty wykonawcze do ustawy z 29.09.1994 r. o rachunkowości
3	akty wykonawcze do ustawy z 29.09.1994 r. o rachunkowości	uchwały Komitetu Standardów Rachunkowości w sprawie przyjęcia krajowych standardów rachunkowości
4	uchwały Komitetu Standardów Rachunkowości w sprawie przyjęcia krajowych standardów rachunkowości	międzynarodowe standardy rachunkowości

 

 

5. Podmiot rachunkowości finansowej

 

Za podmiot rachunkowości uznaje się każdą jednostkę wyodrębnioną majątkowo, prowadzącą rachunkowość.

Wyodrębnienie majątkowe może mieć charakter:

– formalnoprawny  (wyodrębnienie jest usankcjonowane  prawnie, np. wpis przedsiębiorcy do odpowiedniego rejestru),

– umowny (wyodrębnienie ma charakter wyłącznie umowny, np. wydzielenie w ramach jednostki wielozakładowej  zakładów prowadzących odrębną rachunkowość).

Jak z powyższego wynika, podmiotem rachunkowości może być:

• wyodrębniony w ramach struktury organizacyjnej jakiegoś przedsiębiorstwa, zakład (oddział),
• podmiot gospodarczy, który może działać w jednej z wielu form organizacyjno-prawnych:
  • jako osoba prawna (np. spółka akcyjna, przedsiębiorstwo państwowe, spółdzielnia),
  • jako jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej (np. spółka cywilna, osoba fizyczna),
• grupa kapitałowa (jednostka dominująca wraz jednostkami zależnymi).

 

Podmiotami rachunkowości finansowej prowadzonej w postaci ksiąg rachunkowych  są w Polsce wszystkie jednostki  spełniające jednocześnie trzy warunki:

1. mające siedzibę (jednostki krajowe) lub miejsce sprawowania zarządu (jednostki zagraniczne) na terenie Polski
2. prowadzące jakąkolwiek, ale zgodną z prawem działalność (także w organizacji), względnie realizujące zadania zlecone przez budżet państwa, budżety jednostek samorządu terytorialnego lub fundusze celowe ze środków zleceniodawcy (bez względu na ich formę organizacyjno-prawną)
3. nie zostały objęte wykazem wyjątków (wykluczeniami).

Tabela 7. Wykluczenia podmiotowe i przedmiotowe z obowiązku przestrzegania zasad rachunkowości finansowej prowadzonej w postaci ksiąg rachunkowych, określonych w Ustawie

Wykluczenia	Całkowite (podmioty nie prowadzą ksiąg rachunkowych zgodnie z ustawą)	Częściowe (podmioty prowadzą księgi rachunkowe zgodnie z Ustawą, ale nie dotyczą ich niektóre jej przepisy)
Bezwzględne (są aktualne bez konieczności spełniania jakichkolwiek warunków)	1) Skarb Państwa 2) Narodowy Bank Polski	·    gminy, powiaty, województwa i ich związki, ·    państwowe, wojewódzkie, powiatowe, gminne: –   jednostki budżetowe, –    gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych, –   zakłady budżetowe, –   fundusze celowe niemające osobowości prawnej (rozdziały 5, 6 i 7*)
Względne (są aktualne po spełnieniu określonych warunków)	osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych, spółki partnerskie, jeżeli: –   w poprzednim roku obrotowym ich przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i operacji finansowych nie osiągnęły równowartości w walucie polskiej 1 200 000 euro –   nie wyraziły w odpowiednim trybie woli prowadzenia ksiąg rachunkowych (urząd skarbowy właściwy w sprawach opodatkowania podatkiem dochodowym)	1) jednostki spełniające jednocześnie dwa warunki: ·    niebędące spółkami prawa handlowego ·    nieprowadzące działalności gospodarczej (np. fundacje, partie polityczne) (rozdziały 6 i 7) 2) jednostki sporządzające sprawozdania finansowe zgodnie z MSR ** (stosują przepisy Ustawy i aktów wykonawczych do niej w zakresie nieuregulowanym w MSR)

* Minister właściwy do spraw finansów publicznych może w drodze rozporządzenia  wprowadzić obowiązek badania sprawozdań finansowych.

 

** Skonsolidowane sprawozdanie finansowe musi być sporządzane zgodnie z MSR w przypadku:

• emitentów papierów wartościowych, o których mowa w art. 4 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej z 19.07.2002 r. nr 1606/2002/WE w sprawie stosowania międzynarodowych standardów rachunkowości (DzUrz UE – polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 29, s. 609)
• banków.

Skonsolidowane sprawozdanie finansowe może być sporządzane zgodnie z MSR, jeżeli spełnione są jednocześnie dwa warunki:

• dotyczy:
  • emitentów papierów wartościowych zamierzających ubiegać się lub ubiegających się o ich dopuszczenie do obrotu na jednym z rynków regulowanych Europejskiego Obszaru Gospodarczego (kraje UE, Islandia, Liechtenstein, Norwegia)
• jednostek wchodzących w skład grupy kapitałowej, w której jednostka dominująca wyższego szczebla sporządza skonsolidowane sprawozdanie finansowe zgodnie z MSR

• organ jednostki dominującej zatwierdzający sprawozdanie finansowe podjął decyzję o jego sporządzeniu zgodnie z MSR

Sprawozdanie finansowe jednostki może być sporządzane zgodnie z MSR, jeżeli spełnione są jednocześnie dwa warunki:

• jednostka jest:
  • emitentem papierów wartościowych dopuszczonych, emitentem zamierzającym ubiegać się lub ubiegającym się o ich dopuszczenie do obrotu na jednym z rynków regulowanych Europejskiego Obszaru Gospodarczego (kraje Unii Europejskiej, Islandia, Liechtenstein, Norwegia) lub
  • jednostką wchodzącą w skład grupy kapitałowej, w której jednostka dominująca sporządza skonsolidowane sprawozdanie finansowe zgodnie z MSR
  • oddziałem przedsiębiorcy zagranicznego, jeżeli przedsiębiorca ten sporządza sprawozdanie finansowe zgodnie z MSR
• organ zatwierdzający sprawozdanie finansowe jednostki podjął decyzję o jego sporządzeniu zgodnie z MSR.

 

6. Przedmiot rachunkowości finansowej

 

Reasumując i uogólniając oraz upraszczając można stwierdzić, że przedmiotem rachunkowości są:

• majątek rozpatrywany dwustronnie, jako aktywa i pasywa,
• spełniające określone warunki zjawiska gospodarcze (strumienie, czynniki), zwane operacjami gospodarczymi.

 

 

7. Cel rachunkowości finansowej

 

Celem rachunkowości finansowej jest rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego jednostki (grupy kapitałowej).

 

 

8. Zakres rzeczowy (przedmiotowy, merytoryczny) rachunkowości finansowej

 

Części rachunkowości

– ujęcie tradycyjne:

I księgowość – zajmuje się ewidencją (obserwacją, pomiarem i rejestracją) zjawisk gospodarczych mających wpływ na stan majątkowy i sytuację finansową jednostki, czyli operacji gospodarczych. W jej zakres wchodzą:

• dokumentacja operacji gospodarczych,
• prowadzenie ksiąg rachunkowych,
• wycena,

 

II rachunek kosztów – zajmuje się rejestracją kosztów  w różnych układach ewidencyjnych, ich rozliczaniem, kalkulacją, analizą i planowaniem  w celu kontroli ich ponoszenia oraz podejmowania decyzji o ich poziomie w przyszłości.

III sprawozdawczość finansowa – zajmuje się zestawieniem i prezentacją danych ewidencji księgowej i rachunku kosztów w przekrojach możliwie wszechstronnie charakteryzujących stan majątkowy i sytuację finansową podmiotu oraz umożliwiających analizę jego działalności.

– ujęcie nowsze węższe:

IV interpretacja danych sprawozdawczych

– ujęcie nowsze szersze:

V statystyka ekonomiczna w skali podmiotu gospodarczego

VI planowanie w skali podmiotu gospodarczego

 

Zakres rachunkowości finansowej prowadzonej w postaci ksiąg rachunkowych w Polsce

 

Rachunkowość finansowa jednostki, prowadzona w postaci ksiąg rachunkowych, obejmuje:

1. przyjęte przez jednostkę zasady (politykę) rachunkowości
2. prowadzenie, na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych w porządku chronologicznym i systematycznym
3. okresowe ustalanie lub sprawdzanie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów
4. wycenę aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego
5. sporządzanie sprawozdań finansowych
6. gromadzenie i przechowywanie dokumentacji księgowej (dowodów księgowych, pozostałej dokumentacji przewidzianej Ustawą)
7. poddanie badaniu i ogłoszenie sprawozdań finansowych w określonych przepisami Ustawy przypadkach.

 

Elementy wymienione w punktach od 1 do 6 są obligatoryjne dla wszystkich jednostek prowadzących rachunkowość w postaci ksiąg rachunkowych, natomiast element wymieniony jako ostatni – tylko dla niektórych (największych) spośród nich.

 

 

9. Zasady rachunkowości finansowej

 

Pojęcie „zasady (prawidłowej) rachunkowości” nie jest rozumiane jednoznacznie:

• za pojęcia jednoznaczne lub bliskoznaczne do pojęcia „zasady rachunkowości” uznaje się takie określenia, jak: metody (postulaty, koncepcje, konwencje, założenia, rozwiązania, sposoby postępowania, reguły, wymagania, prawidła, praktyki, wytyczne) rachunkowości (księgowości, sprawozdawczości)
• może obejmować wszystkie lub tylko podstawowe (najważniejsze, zasadnicze, generalne, najbardziej ogólne) zasady
• może obejmować zasady odnoszące się do całej rachunkowości lub do poszczególnych wyodrębnionych jej części, w tym zwłaszcza do sprawozdawczości finansowej.

 

Według  Teresy Kiziukiewicz „zasady rachunkowości” to reguły prowadzenia rachunkowości gwarantujące wiarygodność i użyteczność dostarczanych przez nią informacji oraz sprawne ich uzyskiwanie, co ma w konsekwencji umożliwić realizację jej celu

 

Metody rachunkowości

Rachunkowość jako specyficzny system identyfikacji i pomiaru charakteryzuje się określonym sposobem postrzegania przedmiotu rachunkowości, czyli aktywów i pasywów oraz operacji gospodarczych. Charakterystyczną cechą rachunkowości, nierozerwalnie związaną z pełnionymi przez nią funkcjami i realizowanymi celami, jest zbiór metod poznawczych (obiektywnych, ponadczasowych i świadomie lub nieświadomie powszechnie stosowanych), który tworzą:

1. metoda podmiotowa
2. metoda momentów i okresów sprawozdawczych
3. metoda bilansowa
4. metoda grupowania
5. metoda wyceny.

 

Metoda podmiotowa

Decyduje o jednostkowym charakterze rachunkowości; nakazuje interpretację aktywów i pasywów oraz operacji gospodarczych z punktu widzenia jednego podmiotu rachunkowości – wszystkie obserwacje dokonywane są w rachunkowości z punktu widzenia i w obrębie określonej jednostki.

 

Metoda momentów i okresów sprawozdawczych

Polega na tym, że w rachunkowości:

• stan majątku przedstawia się zawsze na ściśle określony moment,
• zmiany w stanie majątku oraz wyniki finansowe ujmuje się i przedstawia za określone okresy.

Pozwala, mimo dynamicznego charakteru działalności gospodarczej, na ścisłe określenie w dowolnym momencie wartości aktywów i pasywów oraz wartości operacji gospodarczych zachodzących w kolejno po sobie następujących momentach.

 

Metoda bilansowa

Decyduje o specyficznym postrzeganiu istoty rachunkowości.

Pozwala na dualne spojrzenie na majątek podmiotu rachunkowości oraz na operacje gospodarcze, które powodują w nim zmiany – majątek i operacje gospodarcze ujmowane są w rachunkowości  zawsze dwustronnie i równoważnie.

Majątek rozpatruje się :

• w ujęciu rodzajowym (aktywa)
• od strony źródeł finansowania (pasywa).

Operacje gospodarcze ujmuje się w przekroju dwustronnych zmian, które wywołują w majątku.

 

Metoda grupowania

Polega na tworzeniu określonych zbiorów informacji według pewnych kryteriów.

Umożliwia – dzięki oparciu się na selekcji i logicznej klasyfikacji zjawisk – tworzenie zbiorowości w zakresie przedmiotu rachunkowości. Kryterium klasyfikacji stanowi wyróżnienie elementów wspólnych lub różnicujących określone grupy zjawisk.

 

Metoda wyceny

Polega na ustalaniu wartości pieniężnej aktywów i pasywów oraz operacji gospodarczych – w rachunkowości uwzględnia się tylko te zjawiska gospodarcze, które można zmierzyć w mierniku pieniężnym, tzn. określić  ich wartość.

Nadrzędne zasady rachunkowości w świetle Ustawy (zasady wyartykułowane w odrębnych artykułach ustawy):

 

1. Zasada true and fair view
2. Zasada wyższości treści nad formą
3. Zasada ciągłości
4. Zasada kontynuacji
5. Zasada memoriału
6. Zasada współmierności
7. Zasada kosztu historycznego
8. Zasada ostrożności
9. Zasada odrębności
10. Zasada istotności

 

W literaturze przedmiotu spotykane są różne definicje polityki rachunkowości:

• niektórzy utożsamiają pojęcie „polityka rachunkowości” z pojęciem „zasady rachunkowości”, a inni uważają te pojęcia za rozłączne i definiują każde z nich odrębnie
• niektórzy utożsamiają pojęcie „polityka rachunkowości” (literatura anglojęzyczna) z pojęciem „polityka bilansowa” (literatura niemieckojęzyczna), inni uważają te pojęcia za rozłączne i każde z nich definiują odrębnie
• niektórzy traktują pojęcie „polityka rachunkowości” jako pojęcie neutralne (polityka rachunkowości kończy się tam, gdzie przekraczane są granice legalności), a inni jako pojęcie pejoratywne, łączone z fryzowaniem bilansu i z rachunkowością kreatywną (w pejoratywnym znaczeniu tego słowa).

 

Według Ustawy polityka rachunkowości (przyjęte przez jednostkę zasady rachunkowości) to  wybrane i stosowane przez jednostkę rozwiązania dopuszczone ustawą, w tym także określone w MSR, zapewniające wymaganą jakość sprawozdań finansowych

 

Dokumentacja polityki rachunkowości w jednostkach prowadzących księgi rachunkowe

 

Zgodnie Ustawą każda jednostka prowadząca rachunkowość w postaci ksiąg rachunkowych ma obowiązek:

• opracowania (ustalenia)
• wdrożenia
• posiadania
• respektowania (przestrzegania)
• aktualizowania
• przechowywania i
• chronienia

dokumentacji opisującej w języku polskim politykę (przyjęte zasady) rachunkowości.

 

Dokumentacja zasad (polityki) rachunkowości wchodzi do merytorycznego zakresu rachunkowości prowadzonej w postaci ksiąg rachunkowych i powinna być przygotowana w formie pisemnej (w języku polskim). Za obowiązki w powyższym względzie odpowiada kierownik jednostki.

 

Dokumentacja zasad (polityki) rachunkowości powinna zawierać:

1. opis roku obrotowego i wchodzących w jego skład okresów sprawozdawczych
2. opis metod wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego
3. opis sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych, w tym co najmniej:
   • zakładowy plan kont
   • wykaz ksiąg rachunkowych lub wykaz zbiorów danych tworzących księgi rachunkowe na komputerowych nośnikach danych
   • opis systemu przetwarzania danych lub opis systemu informatycznego
4. opis systemu służącego ochronie danych i ich zbiorów, w tym:
   • dowodów księgowych,
   • ksiąg rachunkowych,
   • innych dokumentów stanowiących podstawę zapisu w księgach rachunkowych.